اول آوریل 2024 - تهوع و مشکلات معده از عوارض جانبی شناخته شده ی GLP-1  هستند، اما ممکن است کمتر با سایر مزایا و معایب این داروهای قدرتمند آشنا باشید.

با افزایش روزافزون افرادی که از آگونیست‌های گیرنده GLP-1 برای دیابت و مدیریت وزن استفاده می‌کنند، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی بیشتر از راه‌هایی - چه مثبت و چه منفی – که این داروها بر بدن تأثیر می‌گذارند، آگاه شده اند.

برچسب‌های این داروها به وضوح به کاربران GLP-1 در مورد عوارض جانبی ناخوشایند گوارشی از جمله تهوع، استفراغ، اسهال و یبوست هشدار می‌دهند. با این حال، تحقیقات اخیر نشان داده است کهGLP-1  همچنین می تواند بر پوست، توده عضلانی و رفاه عاطفی تأثیر بگذارد. برای درک بهتر این اثرات که اغلب نادیده گرفته می شوند، با کارشناسان صحبت کردیم.

تغییرات در سلامت روان

آگونیست‌های گیرنده ی  GLP-1و سایر داروهای اینکرتین می توانند طیف وسیعی از اثرات را بر سلامت روانی و عاطفی فرد داشته باشند.

دکتر Jaime Almandoz، دانشیار پزشکی و مدیر پزشکی برنامه سلامتی Wight در مرکز پزشکی UT Southwestern، گفت: به عنوان نقطه شروع، تشخیص رابطه دو طرفه بین اضافه وزن و افسردگی مهم است. به این معنا که افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند و افراد مبتلا به افسردگی نیز احتمال اضافه وزن بیشتری دارند.

اگرچه چاقی و افسردگی اغلب با هم اتفاق می‌افتند، در آزمایش‌های بالینی معمولاً افراد مبتلا به افسردگی شدید از مطالعه کنار گذاشته می شوند. بنابراین، این امکان وجود دارد که بسیاری از افراد در معرض خطر بالای ابتلا به چاقی از GLP-1 بهره نبرند. البته، ممکن است این داروها علائم افسردگی را در افراد چاق که از قبل افسردگی شدید داشته اند، بدتر کنند.

دکتر دبلیو تیموتی گاروی، استاد پزشکی در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، افزود: تاکنون، آزمایش‌های بالینی نشان نداده‌اند که این داروها مستقیماً بیماری های روانی را بدتر می‌کنند. با وجود این کهFDA به این نتیجه رسیده است که هیچ مدرکی مبنی بر اینکهGLP-1 باعث ایجاد افکار خودکشی می شود، وجود ندارد، محققان به ارزیابی دقیق هرگونه تغییر در سلامت روان ادامه می دهند.

بهبود کیفیت زندگی

دکتر الماندوز تاکید کرد که بسیاری از بیماران وی پس از شروع این دسته از داروهای کاهش وزن، بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی خود گزارش کرده اند. بسیاری از این پیشرفت‌ها احتمالاً به تحرک بهتر، استقامت و پایداری در ورزش و شرایط قلبی عروقی مرتبط هستند.

دکتر آلماندوز افزود: بیماران به من می گویند که چه تغییراتی در وضعیت آنها ایجاد شده است مانند "این اولین باری است که می توانم بدون کمک نوه هایم از زمین بلند شوم" یا "الان می‌توانم به راحتی پاهایم را روی هم بگذارم و سال‌ها بود که نمی‌توانستم این کار را انجام دهم" و اغلب مجموعه ای از چیزهای کوچک است که به بهبود کیفیت کلی زندگی و احساس مردم در مورد خود کمک می کند.

پتانسیل کاهش اعتیاد

اگرچه تحقیقات در مراحل اولیه است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد GLP-1 ممکن است در کاهش میل به چیزهایی غیر از غذا مفید باشد. ممکن است این داروها به مدیریت اعتیاد و مصرف مواد کمک کنند.

هم دکتر گاروی و هم دکتر آلماندوز گفتند که برخی افراد گزارش دادند از زمان شروع GLP-1 کمتر الکل مصرف می کنند. دکتر آلماندوز خاطرنشان کرد که این امر در مورد طیف وسیعی از افراد، از جمله افرادی که به صورت اجتماعی مشروبات الکلی می نوشند، و همچنین افرادی که تشخیص اختلال مصرف الکل دارند، دیده می شود. کاهش هوس را می توان به نحوه ی تأثیر GLP-1 بر سیستم پاداش در مغز نسبت داد، اگرچه مکانیسم دقیق آن به خوبی شناخته نشده است.

دکتر الماندوز خاطرنشان کرد که برخی از بیمارانش که با اعتیاد به خرید یا قمار دست و پنجه نرم می کردند، بهبودهایی را در این اختلال کنترل تکانه[1] نیز توصیف کردند.

سندرم خستگی

برخی افراد هنگام شروع GLP-1 دچار خستگی شدید می شوند. دکتر گاروی گفت: در اقلیتی از بیماران، سندرم خستگی به دنبال کاهش وزن سریع یا شدید مشاهده می شود. علائم سندرم خستگی عبارتند از احساس خستگی و فرسودگی، اختلال شناختی و از دست دادن کلی شادی.

دکتر الماندوز گفت: «خستگی برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. چه به معنای کم انرژی بودن، چه میل کم، یا عدم لذت بردن از چیزی باشد، مهم است که از طریق تاریخچه کاملی از معنای آن، به نوع خستگی هر فرد پی ببریم».

دکتر الماندوز برای ارائه زمینه ای برای این علائم تاکید کرد که داروهای جدیدتر اینکرتین منجر به کاهش وزن قابل توجهی می شوند. به عنوان مثال، در آزمایشات بالینی باtirzepatide (که به عنوانMounjaro  یا Zepbound به بازار عرضه می شود)، بیش از نیمی از شرکت کنندگان بیش از 20٪ از وزن بدن خود را از دست دادند.

او گفت: «آنچه ما در مورد آن صحبت می‌کنیم، دستیابی به کاهش وزن در سطح جراحی چاقی در یک سال است».

کاهش وزن به اندازه جراحی چاقی در چنین دوره کوتاهی باعث ایجاد تغییرات متعددی می شود زیرا بدن سازگار می شود و سعی می کند وزن خود را "حفظ" کند. اینها می تواند شامل تغییرات در سیستم عصبی و مکانیسم های بازخورد درگیر در سیگنال دهی اشتها باشد که می تواند مصرف کالری را کاهش دهد و منجر به خستگی شود.

در مورد سندرم خستگی، دکتر گاروی گفت که اکثر افراد به کاهش دوز دارو به خوبی پاسخ می دهند و تعداد کمی از آنها حداقل به قطع موقت نیاز دارند.

کاهش التهاب

همچنین نشان داده شده است که GLP-1 التهاب را کاهش می دهد، که می تواند بر بسیاری از سیستم های مختلف بدن تأثیر مثبت بگذارد. به عنوان مثال، یکی از بیماران به نام هولکامب که به مدت 25 سال با دیابت نوع 2 زندگی می کند، گفت که پس از مصرف مونجارو (تیرزپاتید، آگونیست گیرنده دوگانه GIP/GLP-1) متوجه بهبود آرتریت پسوریاتیک خود شده است.

او گفت: «من واقعاً آرتریت و التهاب بدی در مفاصل و پسوریازیس در آرنج و زانوهایم داشتم. التهاب آنقدر بد بود که برداشتن اشیاء و استفاده از دستان برای من اغلب دردناک بود. این موضوع کاملا برطرف شده است و من دیگر نیازی به مصرف هومیرا [داروی پسوریازیس] ندارم.»

کاهش تعداد کل داروهایی که فرد مصرف می کند راه دیگری است که GLP-1 می تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد. این بیمار علاوه بر بهبودی در پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک خود، توانست داروهای دیابت خود را نیز متوقف کند.

قبلاً او هر روز متفورمین، انسولین و Jardiance مصرف می کرد. پس از شروع Mounjaro (tirzepatide، آگونیست گیرنده دوگانه GIP/GLP-1)، هموگلوبین A1c او از نزدیک به 7٪ به حدود 5.5٪ کاهش یافت. در نتیجه، او توانست تمام داروهای دیابت خود را حذف کند و اکنون فقط یک بار در هفته یک تزریق مونجارو را دریافت می کند.

او گفت: مسلما هر فرد مبتلا به دیابت اگر بتواند از مصرف 5 تا 6 داروی دیابت به مصرف یک تزریق در هفته برسد، کاملاً پذیرای آن خواهد بود.

تغییرات در پوست و مو

نازک شدن مو یا ریزش مو (آلوپسی) مدت‌هاست که با کاهش وزن مرتبط است و می‌تواند با داروهای GLP-1 رخ دهد.

دکتر آلماندوز توضیح داد: «ریزش مو در هنگام استرس یا کاهش وزن بسیار رایج است. مو از پروتئین ساخته شده است. اگر نیازهای تغذیه‌ای خود مانند دریافت پروتئین را برآورده نکنیم، بدن می‌تواند منابع خود را مجدداً تخصیص دهد و منجر به ریزش مو شود.»

دکتر آلماندوز گفت: خوشبختانه این نوع نازک شدن مو معمولاً پس از تثبیت وزن قابل برگشت است.

کاهش وزن سریع همچنین می تواند منجر به تغییراتی در پوست شود. کاهش وزن معمولاً شامل از دست دادن مقداری چربی زیر پوست است که مسئول حفظ ساختار و کشسانی پوست است.

دکتر آلماندوز گفت: «ما انتخاب نمی‌کنیم که در کجا چربی ذخیره کنیم یا چربی را از کدام ناحیه ی بدن از دست بدهیم. از دست دادن چربی از صورت، به عنوان بخشی از سفر کاهش وزن می تواند منجر به تغییراتی در ظاهر شود که سبب می شود افراد متفاوت یا ناسالم به نظر برسند.

دکتر الماندوز بهینه سازی وضعیت تغذیه و دریافت پروتئین را برای کمک به جلوگیری یا رفع تغییرات مو و پوست توصیه کرد و گفت: اگر نگران این تغییرات هستید، همچنین ایده خوبی است که از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بخواهید خطر کمبودهای تغذیه ای شما را ارزیابی کند.

از دست دادن توده عضلانی

دکتر الماندوز توضیح داد که وقتی افراد از طریق رژیم غذایی، دارو یا جراحی چاقی وزن کم می کنند، حدود یک سوم وزن از دست رفته را توده بدون چربی تشکیل می دهد. توده بدون چربی شامل ماهیچه ها، ارگان ها و استخوان می شود.

از دست دادن توده بدون چربی دو چالش را به همراه دارد. اول اینکه با توده عضلانی کمتر، بدن کالری کمتری می سوزاند. این امر باعث کاهش میزان متابولیسم می شود، به این معنی که افراد برای حفظ وزن خود باید کالری کمتری مصرف کنند. دکتر الماندوز گفت: عضله اسکلتی که کوره ی اصلی بدن است و میزان متابولیسم ما را تعیین می کند، کارآمدتر می شود و به کالری کمتری نیاز دارد. بدون ادامه تغییرات رژیم غذایی برای کاهش بیشتر کالری دریافتی، برخی از افراد دچار توقفی در کاهش وزن یا حتی افزایش مجدد وزن می شوند.

در انتهای دیگر طیف، برخی از افرادی که داروهای کاهش وزن مصرف می کنند، برای دریافت تغذیه مناسب در چالش قرار می گیرند و ممکن است دچار سوء تغذیه شوند. GLP-1ها سرکوب کننده های قوی اشتها هستند، بنابراین بسیاری از مردم در طول زمان، غذای کمتری می خورند.

دکتر گاروی خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش دریافت کالری که همراه با داروهای مبتنی بر GLP-1 رخ می دهد توجه به کیفیت رژیم غذایی مهم است و باید بر دریافت کلسیم، آهن و پروتئین تاکید کرد.

یک رژیم غذایی متعادل و تمرینات مقاومتی می تواند از کاهش عضلات جلوگیری کند

هنگامی که کالری دریافتی را کاهش می دهید، مهم است که رژیم غذایی خود را مجدداً ارزیابی کنید و مطمئن شوید که مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت می کنید. دکتر الماندوز همچنین به اهمیت خوردن منظم غذا در طول روز اشاره کرد.

دکتر آلماندوز گفت: به عنوان مثال، خوردن پروتئین تنها در یک وعده غذایی ممکن است دیگر برای رفع نیازهای انرژی شما کافی نباشد. بدون پروتئین کافی، بدن ممکن است «پس انداز خود را نقد کند» و شروع به تجزیه توده عضلانی برای سوخت کند.

هولکامب گفت که پس از افزایش دوز مونجارو به سطح 10 میلی‌گرم، علاوه بر چربی، شروع به از دست دادن عضله نیز کردم. پس از مشورت با متخصص غدد و کاهش دوز خود به 5 میلی گرم، به علاوه افزایش مصرف پروتئین، هولکامب گفت که توانسته است کنترل قند خون خود را بدون از دست دادن توده عضلانی حفظ کند.

به همین ترتیب، کمبود کلسیم می تواند باعث شود بدن شروع به تجزیه ی استخوان ها کند که باعث پوکی استخوان می شود. این امر به ویژه برای کسانی که مسن تر هستند و بیشتر مستعد ضعف، خستگی و زمین خوردن هستند، نگران کننده است.

بنابراین مهم است که حتی پس از کاهش وزن به خوردن یک رژیم غذایی متعادل با کلسیم، پروتئین و سایر مواد مغذی کافی ادامه دهید.

دکتر آلماندوز و گاوری توصیه کردند که برای افزایش قدرت عضلانی، ورزش های مقاومتی را در برنامه تمرینی خود بگنجانید. نمونه‌هایی از تمرینات مقاومتی شامل استفاده از وزنه‌های آزاد، نوارهای مقاومتی یا حتی استفاده از وزن بدن است حرکاتی مانند اسکوات، شنای زمینی، و غیره.

کلام پایینی

در حالی که هیچ راه حل جادویی برای مقابله با اثرات داروهای GLP-1 وجود ندارد، استراتژی هایی برای کاهش اثرات آزاردهنده ی آن­ها وجود دارد.

دکتر گاروی خاطرنشان کرد: در مورد علائم گوارشی، حتی چیزی به سادگی تغییر زمان دوز از صبح به زمان خواب می تواند، مفید باشد. اطلاعات کمتری در مورد زمان مصرف دوز برای از دست دادن عضلات و تغییرات پوست و مو در دست است. اگر عوارض جانبی ناخوشایندی را تجربه می کنید، همیشه از پزشک خود مشاوره بگیرید.

مهم است که به یاد داشته باشید که هر فردی به داروها واکنش متفاوتی نشان می دهد: برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی زیادی را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است هیچ کدام را تجربه نکنند.

دکتر آلماندوز گفت: «این طیف وسیعی از عوارض را شامل می شود که برای همه به یک اندازه نیست».

دکتر گاروی تاکید کرد که مهمتر از همه، در نظر گرفتن میزان مناسب کاهش وزن برای سلامتی شما مهم است. این فقط کاهش وزن تا جایی که می توانید نیست. از دست دادن مقدار وزنی است که شما را به سلامتی خوب می رساند، عوارض را درمان می کند و کیفیت زندگی شما را بهبود می بخشد.

منبع:

https://diatribe.org/dealing-unexpected-effects-glp-1s